HISTORIA WILLI „LEŚNA POLANA”
OD LAT DWUDZIESTYCH XX WIEKU AŻ PO WSPÓŁCZESNOŚĆ
„Twój dom może ci zastąpić cały świat.
Cały świat nigdy nie zastąpi ci domu”.
Blaise Pascal
Miły Gościu
Przekraczając progi tego domu mimowolnie wkroczyłeś w zjawiskową i fascynującą przestrzeń, która nie może zostać zapomniana. Wczuwając się w puls dziejów willi „Leśna Polana”, słychać jeszcze wyraźnie codzienną krzątaninę właścicielki – Pauliny Strokowej, szmer rozmów elit lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku wypoczywających w Krynicy. Tu i ówdzie rozlega się perlisty śmiech kuracjuszy zażywających kąpieli wodnych i słonecznych, szeleszczą suknie elegantek i ich partnerów we frakach tańczących walca na tarasach licznych lokali uzdrowiska. Zrywają się oklaski wielbicieli dla śpiewającego a cappella tenora Jana Kiepury. Pachną świeżą farbą obrazy słynnego prymitywisty Epifaniusza Drowniaka – Nikifora. Niosą się okrzyki radości zawodników uczestniczących w zawodach sportów zimowych w przedwojennej Krynicy. Czuć echa grozy lat 1939-1945, pobrzmiewają nuty historii Polski powojennej i dziejów najnowszych. A wszystko to w otoczeniu wiekowych świerków, zbawiennych dla zdrowia źródeł wody mineralnej, krystalicznego powietrza, łączności natury z przemyślaną aktywnością człowieka.
Cudowne lata dwudzieste, lata trzydzieste …
Willa „Leśna Polana” pierwszych gości przyjęła w roku 1927. Na początku lat dwudziestych Krynica należała już do uzdrowisk o europejskiej renomie. W Krynicy warto i wypadało bywać. I bywali: Jan Matejko, Artur Grottger, Henryk Sienkiewicz, Józef Ignacy Kraszewski, Helena Modrzejewska, Józef Piłsudski, Władysław Reymont, Jan Kiepura, królowa Holandii Juliana. W latach 1918-1939 frekwencja gości i kuracjuszy wzrosła o 500%, do 60 tys. rocznie. Lata międzywojenne to w Krynicy „epoka Nowotarskiego”. Inż. Leon Nowotarski jako dyrektor Zakładu Zdrojowego i przewodniczący Komisji Zdrojowej intensywnie rozbudował uzdrowisko. Nastąpił prawdziwy boom inwestycyjny. W 1926 roku oddano do użytku Nowe Łazienki Mineralne. Był to największy i najwyższej klasy obiekt uzdrowiskowy w Europie. W tym samym roku oddano muszlę koncertową dla orkiestry. Dokonano 8 odwiertów wód mineralnych (m.in. Zdrój Główny, Słotwinka, Jan i Józef), pojawiła się nowoczesna oczyszczalnia ścieków, elektrownia, zapora na Czarnym Potoku, dwie hale targowe, zmodernizowano teatr, zagospodarowano bulwary nad Kryniczanką, uporządkowano centrum uzdrowiska. Powstał stadion z krytymi trybunami, skocznia narciarska na Górze Krzyżowej (1927) i tor saneczkowy z Góry Parkowej o długości 1500 metrów (1928). Krynica posiadała obiekty sportów zimowych na wzór słynnych miejscowości w Europie, jak St. Moritz czy Chamonix, a prawdziwą atrakcją sezonu zimowego 1928/1929 były międzynarodowe zawody hokejowe i skoki narciarskie. Wybudowano kolejkę na Górę Parkową (1937), nowy gmach poczty, dworzec kolejowy. Do roku 1939 przybyło Krynicy 150 budynków murowanych, 54 drewnianych z kilkunastoma luksusowymi hotelami z „Patrią” na czele. 4 lipca 1939 roku otwarto uroczyście „Nowy Hotel Zdrojowy”, którego budowa trwała 10 lat; spełniał on najwyższe wymogi europejskiej architektury uzdrowiskowej.
Pani „Leśnej Polany” - Paulina z Winnickich Strokowa
Właścicielką, panią domu, prawdziwym „duchem opiekuńczym” willi „Leśna Polana” była Paulina Strokowa, która wynajmowała gościom i kuracjuszom pokoje od 1927 roku aż do śmierci w 1962 (z przerwą w okresie II wojny światowej). Urodziła się na Kresach Wschodnich 25 października 1884 roku w miejscowości Zazdrość, powiat Trembowla (dzisiaj Ukraina) w rodzinie Karola i Franciszki Winnickich. Winniccy figurują w spisach szlachty zagrodowej na tym terenie i byli znani z przywiązania do wiary i polskości (bohaterska obrona Trembowli przed Turkami w 1675 r.) W okolicy Trembowli mieszkało dużo drobnej szlachty zagrodowej i istniało wiele zaścianków założonych jeszcze przed zaborami. Paulina wyszła za mąż za Romana Strokę, ur. w 1873 roku we Lwowie, zmarł w Wieliczce 16.10.1932 r.. Mąż pani Pauliny był lekarzem miejskim i praktykował w Wieliczce. Nazwisko Stroka, w genealogii pojawiło się już w XIII wieku i pochodzi od sroki (ptaka z rodziny krukowatych).
(…) „W moim magicznym domu,
wszystko się zdarzyć może.
Same zmyślają się historie,
sam się rozgryza orzech.
Licho śpi w kącie cicho
i zegar tyka serdecznie.
Gościu znużony, gościu znudzony,
jeśli zabłądzisz kiedyś w te strony,
zajrzyj tu do nas koniecznie” (…).
„Chłopak z Sosnowca”
Bawiła w Patrii przedwojenna elita z kraju i z zagranicy. W styczniu i lutym 1937 r. mieszkała nawet przyszła królowa holenderska Juliana z mężem (ich podróż poślubna). Kiepura odwiedzał Patrię z żoną Martą Eggerth (ślub w 1936 r.). Na co dzień hotelem zarządzali jego rodzice. W czasie wojny Niemcy urządzili tutaj sanatorium oficerskie. Po wojnie, w 1949 r. budynek przejęło państwo, powołując się na wcześniejsze zajęcie Patrii przez III Rzeszę jako budynku użyteczności publicznej. W 1958 r. śpiewak ostatni raz odwiedził Krynicę, ale nie mógł zatrzymać się w Patrii. Nocował w Nowym Domu Zdrojowym. W 1965 r. za znacjonalizowaną Patrię przyznano Kiepurze odszkodowanie. Budynek zamieniony na sanatorium zachował do dziś większość dawnego wystroju, ale czas zrobił swoje i wymaga poważnego remontu.
W 1938 roku Jan Kiepura zbierał burze oklasków w nowojorskiej Metropolitan Opera. Po długim okresie pobytu w USA tenor wrócił do Europy w 1948 r. i na sześć lat osiadł z rodziną w Paryżu. Lata pięćdziesiąte dzielił pomiędzy występami w Stanach Zjednoczonych i Europie. Ponownie osiadł w USA kupując tam posiadłość Rye pod Nowym Jorkiem. W roku 1958 i 1959 odwiedzał Polskę entuzjastycznie witany przez tłumy wielbicieli. Zagrał w kilkunastu filmach m.in. „Pieśń nocy” – 1932, „Zdobyć cię muszę” – 1933, „Kocham wszystkie kobiety” – 1935, „Kraina uśmiechu” – 1952). Ostatnie lata życia to zwłaszcza koncerty w Berlinie Zachodnim (rola Daniły w „Wesołej wdówce”). Zmarł nagle na atak serca 15 sierpnia 1966 r. w miejscowości Harrison pod Nowym Jorkiem, przy telefonie – po otrzymaniu niepomyślnej wiadomości od jednego ze swych agentów finansowych. Spoczął Na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie w Alei Zasłużonych .
„Leśna Polana” - transformacje
Szczegółowego opisu „Leśnej Polany” dostarcza protokół z 1948 r. przed wydaniem Paulinie Strokowej koncesji na prowadzenie pensjonatu po wojnie. Z dokumentu dowiadujemy się, że „Leśna Polana” była skanalizowana, zelektryfikowana, posiadała własny wodociąg i obejmowała trzy budynki tj. budynek główny, oficyny oraz oddzielny domek o łącznej kubaturze 2678 metrów sześciennych; same ubikacje w obiekcie miały wielkość rzędu 1728 metrów sześciennych. Budynek główny scharakteryzowano jako „dwu-piętrowy, drzewiany, o wysokiem pomurowaniu z kamienia”. Na „niskim parterze” zlokalizowano mieszkanie właścicielki, 2 pokoje trzyosobowe, kuchnię, spiżarnię, ubikację, dużą werandę z czterema oknami, parę oszklonych drzwi. „Wysoki parter” obejmował z kolei: 2 pokoje trzyosobowe, 1 pokój dwuosobowy, spiżarnię, hol, jedno pomieszczenie służbowe „na zarząd pensjonatu”, trzy ubikacje, jadalnię i kuchnię. Zaznaczono, że na podłogach był parkiet, a ściany zostały pomalowane farbą olejną. Skrupulatnie zaznaczono, że w suficie w kuchni było jedno okno służące wentylacji i zabezpieczone siatką. Opis pierwszego piętra: 2 pokoje dwuosobowe, 7 pokoi jednoosobowych, 2 ubikacje, jedna łazienka, wodociąg na korytarzu, na podłogach parkiet. Na drugim piętrze widnieją w opisie głównie pokoje jednoosobowe w liczbie 6, poddasze i podłogi z miękkiego drzewa. Parterowe, murowane oficyny miały charakter użytkowo-rekreacyjny, gdyż na „niskim parterze” doszukano się dwóch pokojów służbowych, spiżarni na jarzyny, pralni oraz suszarni, składziku na węgiel. Wysoki parter oficyn to: 2 pokoje jednoosobowe, 1 pokój dwuosobowy (podłogi z drzewa miękkiego), duży salon z parkietem, magazyn na meble, spiżarnia, ubikacja. Osobny domek jednopiętrowy posiadał na parterze: 1 pokój dwuosobowy, 2 pokoje jednoosobowe, 1 pokój służbowy (wszędzie podłoga z miękkiego drzewa); szopa przylegająca do domku pełniła funkcję składu na drewno. Na pierwszym piętrze domku usytuowano 1 pokój dwuosobowy oraz 2 pokoje jednoosobowe z drewnianą podłogą. Obrazu całości dopełnia betonowy garaż z oszklonymi drzwiami.
Zaś w umowie dzierżawy zawartą w dniu 4 kwietnia 1950 roku pomiędzy Pauliną Strokową, a Żydowskim Towarzystwem Kultury w Polsce, Oddział w Łodzi w Art. I czytamy: ”Wydzierżawiając oddaje (…) 28 pokoi umeblowanych, świetlicę, jadalnię, kuchnię, łazienkę i ubikacje toaletowe wraz ze znajdującem się w tych pokojach urządzeniem, a mianowicie: 22 łóżek, 18 kanap, 28 szaf, 28 umywalek, 28 stolików i po 2 krzesła w pokoju każdym, zaś w jadalni 2 duże stoły, 40 krzeseł, kuchnia z kompletem naczyń i porcelaną (50 talerzy głębokich, 50 płytkich, 50 deserowych ponadto garnki, a ponadto pościel: 35 kołder watowych, 40 kopert, 40 prześcieradeł, 20 poszewek, 4 koce, w każdym pokoju lampa wisząca elektryczna, wszystkie łóżka z materacami”.
Po śmierci Pauliny Strokowej „Leśna Polana” była własnością rodziny Mosiejczuków - Bronisława, a następnie jego żony Janiny i dzieci – Celiny Pietrzak i Zenona. Na początku 1970 roku nowym gospodarzem willi została Naczelna Rada Zrzeszeń Prywatnego Handlu i Usług PRL w Warszawie (umowa kupna-sprzedaży z 9 stycznia 1970 r.). Zrzeszenie rozpoczęło swoją obecność od … wniosku do Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Wydział Budownictwa, Urbanistyki Architektury w Nowym Sączu z 25 lipca 1970 roku na odbudowe zawalonego stropu w budynku głównym. Wydano stosowną decyzję w przedmiotowej sprawie. Przez kolejne czterdzieści lat do „Leśnej Polany” przyjeżdżali na wypoczynek członkowie Zrzeszenia i ich rodziny. Zmienił się również adres: ulicę Ogrodową 446 przemianowano na Świdzińskiego 37. „Leśną Polanę” wpisano do gminnej ewidencji zabytków, a w metryczce czytamy: „willa murowana „Leśna Polana”, ul. Świdzińskiego, lata 30-te XX w.” W latach 1978-1983 gromadzono bogatą, kompleksową dokumentację planistyczno-architektoniczną, a następnie przystąpiono do rewolucyjnych zmian w wyglądzie pensjonatu. Jedna z koncepcji – na szczęście nie wcielona w życie – zakładała uczynienie z klasycystycznej przedwojennej willi socrealistycznego molocha, surowej bryły z betonu, kamienia i blachy falistej. Na szczęście tak się nie stało. W opisach z tego okresu zachowała się wzmianka o zarośniętym chwastami i wyschniętym … basenie odkrytym w części północnej działki, który był zasilany źródłami licznie występującymi w lesie nad posesją. W budynku głównym (budynek „A”) zmodernizowano zespół żywieniowy (kuchnia, magazyny żywnościowe, zmywaki, zaplecze), wyremontowano kotłownię, unowocześniono pokoje mieszkalne ze szczególnym uwzględnieniem urządzeń sanitarnych (wanny, kabiny natryskowe, wnęki użytkowe), powstał łącznik budynku głównego z oficynami, gdzie na bazie istniejących fundamentów nadbudowano i rozbudowano nową część willi i zaadaptowano na potrzeby leczniczo-profilaktyczne oraz mieszkalne (budynek „B”). Łącznie pomieszczenia użytkowe w części „starej” (budynek główny) i dobudowanej, nowej wynosiły 1084 metry kwadratowe. Przed remontem kapitalnym i modernizacją oraz rozbudową „Leśnej Polany”, stan techniczny budynku głównego (część „A”) oceniono na bardzo dobry. „Budynek posiada 4 kondygnacje, w tym pierwsza – niski parter jest niepełna, tzn. budynek nie jest w całości podpiwniczony. Budynek jest murowany, większość stropów – drewniana, więźba dachowa drewniana, dach jest pokryty blachą. Ściany działowe w większości murowane, jedynie na ostatniej kondygnacji drewniane. Klatka schodowa – żelbetowa”. Budynek „B” (dawne oficyny) oceniono na dobry. Obiekt posiadał dwie kondygnacje: piwnice i parter, budynek murowany, strop nad podpiwniczeniem – płyta żelbetowa, nad parterem częściowo płyta i częściowo strop drewniany. Po remoncie zaplanowano, że kuchnia może wydawać do 100 obiadów dziennie i 56 zabiegów leczniczych dla gości na miejscu. W części „B” (nowej, dobudowanej) istniały trzy stanowiska inhalacyjne, czterokomorowy zespół do kąpieli, pomieszczenie do zabiegów diadynamicznych i ultradźwiękowych 67. Pod koniec lat osiemdziesiątych do Domu Wypoczynkowo-Leczniczego „Leśna Polana” przyjeżdżało do 50 gości jednocześnie; sam personel administracyjno-gospodarczy liczył 20 osób. Tak duża fluktuacja gości przyczyniła się do dewastacji obiektu i jego otoczenia. Przemiany ustrojowe i ekonomiczne w Polsce po 1989 roku także miały wpływ na upadek Domu Wypoczynkowo-Leczniczego „Leśna Polana”.
W dniu 20.04.2011 r. „Leśna Polana” znalazła nowego właściciela – Marię Grzesiakowską z podkarpackiej firmy MARBET. W dokumencie notarialnym kupna-sprzedaży opisano willę jako „budynek pensjonatowo-wypoczynkowy”, dwukondygnacyjny z poddaszem o powierzchni 1060 metrów kwadratowych i kubaturze 4900 metrów sześciennych, składający się z dwóch części połączonych łącznikiem w postaci kuchni i magazynów, usytuowanych na działce o powierzchni 0,4504 ha. Problemy ze zmianą nazwy poprzedniego właściciela uniemożliwiły zapis w księgach wieczystych. Dopiero kolejny akt notarialny z 20 lipca 2012 roku ostatecznie uregulował kwestie własnościowe. Od maja 2011 roku do 2014 trwał remont „Leśnej Polany”. Powstał parking, z pieczołowitością odtworzono infrastrukturę zewnętrzną willi: wymiana okien, budowa murków, gzymsów, podcieni, tarasów, dobudowano wejście. Przywrócono pensjonatowi blask i świetność nawiązując do klasycznych wzorów z lat 20-tych i 30-tych XX w. W sierpniu 2015 roku pojawili się pierwsi goście. Rozpoczął się nowy rozdział dziejów „Leśnej Polany”.
Drogi Gościu
Dziękuję, że zapoznałeś się z historią willi „Leśna Polana”. Twoja obecność tutaj sprawia, że to niekończąca się opowieść, a Ty stałeś się jej częścią.
Ośrodek "Leśna Polana" jest malowniczo położonym, na słonecznym stoku góry Jasiennik, obiektem o pięknej architekturze. Prowadzimy całoroczną działalność gwarantując wspaniały wypoczynek, wyciszenie, relaks . Nasz ośrodek jest doskonałym miejscem na pobyty rekreacyjne i spotkania rodzinne, o każdej porze roku, w pokojach o wysokim standardzie. Zapraszamy na wczasy, noclegi, pobyty weekendowe, konferencje, pobyty świąteczne i lecznicze, rekolekcje, pielgrzymki, przyjęcia okolicznościowe, zielone i białe szkoły. W ośrodku Leśna Polana możesz uciec od zgiełku dnia codziennego, wyciszyć się duchowo, skupić się na modlitwie i kontemplacji. Można, dzięki znajdującemu się na terenie obiektu Spa, rewelacyjnie wypocząć ale także zadbać o swoje zdrowie. W ostatnich latach Leśna Polana przeszła cudowną metamorfozę, generalny remont ośrodka spowodował, że warunki i standard wypoczynku są na najwyższym poziomie. Jeśli chcesz wypocząć postaw na „Leśną Polanę”.
Dom "Leśna Polana" powstał początkiem XX-go wieku, na zamówienie doktora Stroka, według projektu czeskiego architekta Ruliszka. W 1927 roku w "Leśnej Polanie" gościł światowej sławy polski tenor Jan Kiepura którego imieniem nazwany jest , odbywający się od kilkudziesięciu lat w Krynicy-Zdroju, Festiwal Arii i Pieśni. Serdecznie zapraszamy.